Асабісты фінансавы план
Асабісты фінансавы план – гэта індывідуальна распрацаваны для канкрэтнага чалавека або сям’і план дзеянняў па дасягненні жаданых фінансавых мэт, г. зн. сямейны бюджэт.
Сямейны бюджэт – гэта рознасць паміж даходамі, якія атрымліваюць усе члены сям’і, і ўсімі пастаяннымі штомесячнымі выдаткамі, якія неабходны для жыцця сям’і, у тым ліку індывідуальнымі выдаткамі ўсіх членаў сям’і.
Асноўная задача пры складанні бюджэту – правільна размеркаваць даходы на неабходныя расходныя артыкулы, каб ў выніку выдаткі не перавышалі даходы.
 |
 |
 |
| Збалансаваны бюджэт | Дэфіцыт бюджэту | Лішак бюджэту або накапленне |
Даходы сям’і складаюцца з грашовых даходаў, ільгот, натуральных даходаў.
- Грашовыя даходы ўключаюць толькі грошы, атрыманыя за пэўны перыяд часу:
- зарплаты разам з рознымі налічэннямі і даплатамі;
- пенсіі, дапамогі, стыпендыі і іншыя сацыяльныя выплаты;
- даходы ад прадпрымальніцкай дзейнасці;
- даходы ад аперацый з асабістай маёмасцю і грашовымі накапленнямі.
- Натуральныя даходы складаюцца ў асноўным з матэрыяльных даброт, якія атрымоўваюцца на прысядзібным участку (гародніна, садавіна, мяса, яйкі, мёд і да т. п.), падарункаў, выйгрышаў, прадуктовага забеспячэння і інш.
- Ільготы атрымліваюць некаторыя катэгорыі насельніцтва, вызначаныя дзяржаўнымі органамі (ільготныя праязныя білеты, ільготы па аплаце камунальных паслуг, пры набыцці лекаў, ільготныя пуцёўкі ў санаторыі, дамы адпачынку, лагеры адпачынку для дзяцей і да т. п.).
Выдаткі можна класіфікаваць па важнасці або па перыядычнасці.
- Па важнасці
- неабходныя або абавязковыя (жыццёва неабходныя выдаткі (не больш за 50-60% усяго бюджэту), якія забяспечваюць мінімальны пражытачны ўзровень сям’і і абавязкова на зберажэнні ў рэзервны фонд сям’і (мінімум 10% ад даходаў);
- жаданыя (выдаткі на задавальненне нашых жаданняў і атрыманне задавальненняў, г. зн. тое, без чаго можна абыйсціся пры цяжкім матэрыяльным становішчы);
- "статусныя" (выдаткі на тавары, якія адпавядаюць высокаму становішчу ў грамадстве і даходу (дарагія – адзенне, тэлефоны, аўтамабілі, падарожжы і г.д.);
- лішнія (выдаткі на тавары, без якіх мы маглі б спакойна абыйсціся, спантанныя пакупкі і дрэнныя звычкі).
- Па перыядычнасці
- рэгулярныя выдаткі (штомесячныя (прадукты, камунальныя паслугі, транспарт, тэлефон і г. д.), штогадовыя (падаткі, страхоўка, аплата за навучанне, адпачынак);
- пераменныя (непастаянныя выдаткі ажыццяўляюцца пры неабходнасці або запланавана (адзенне, абутак, касметыка, рамонт, бытавая тэхніка і іншыя);
- сезонныя выдаткі (нарыхтоўкі на зіму, сезоннае адзенне, выдаткі на падрыхтоўку да школы і г.д.);
- непрадбачныя выдаткі (Форс-мажор).
Тры правілы планавання бюджэту:
1 правіла. "Заплаціце спачатку сабе!" – мінімум 10 % ад даходу трэба адкласці і не траціць іх ні пры якіх абставінах.
Рэкамендуецца адразу ж адкладваць гэтыя грошы ў банк на папаўняемы дэпазіт. Гэта вашы зберажэнні, ваш спокой, абарона і ўпэўненасць у будучыні!
2 правіла. Прытрымлівайцеся прыярытэтнасці выдаткаў.
Трэба вызначыць, што для сям’і з’яўляецца важным, а што – другасным, г.зн. размеркаваць грошы спачатку на важныя і тэрміновыя выдаткі, а ўжо тое, што застанецца на няважныя і нетэрміновыя.
Парадак дзеянняў наступны.
- Складаем спіс важнасці выдаткаў.
- Грошы на рэгулярныя і абавязковыя выдаткі неабходна адразу адкласці асобна.
- Адкладваем 5-10 % ад даходу на непрадбачныя выдаткі.
- Адкладваем грошы на планавыя выдаткі.
- Лічым астатак грошай.
- Размяркоўваем іх на нетэрміновыя і неабавязковыя выдаткі, якія засталіся.
3 правіла. Кіруйце выдаткамі з дапамогай эканоміі і аптымізацыі выдаткаў.
Эканомія – гэта змяншэнне выдаткаў і пазбаўленне ад залішніх выдаткаў.
Аптымізацыя выдаткаў – гэта разумнае пераразмеркаванне выдаткаў па артыкулах з мінімальнымі стратамі ва ўзроўні і ладзе жыцця.
Віды ўкладаў
безадзыўныя - дагаворы, якія не прадугледжваюць вяртанне ўкладу да заканчэння тэрміну вяртання ўкладу цi наступлення (ненадыходу) аб якой гаварылася ў заключаным дагаворы акалічнасці (падзеі) па ўмоўным безотзывным банкаўскіх укладах;
адзыўныя - дагаворы, якія прадугледжваюць вяртанне ўкладу (дэпазіту) па патрабаванню ўкладчыка да заканчэння тэрміну вяртання ўкладу цi наступлення (ненадыходу) аб якой гаварылася ў заключаным дагаворы акалічнасці (падзеі) па ўмоўным адзыўныя банкаўскіх укладах.
Згодна з артыкулам 186 БК РБ ўкладчык мае права патрабаваць вяртання тэрміновага Адзыўныя банкаўскага ўкладу (дэпазіту) або ўмоўнага Адзыўныя банкаўскага ўкладу (дэпазіту) да заканчэння тэрміну вяртання ўкладу цi наступлення пэўнага дамовай акалічнасці (падзеі). Вяртанне Адзыўныя банкаўскіх укладаў (дэпазітаў) ажыццяўляецца ў парадку і на ўмовах, вызначаных заключаным дагаворам банкаўскага ўкладу (дэпазіту).
Тэрміновы безадзыўны банкаўскі ўклад (дэпазіт) або ўмоўны безадзыўны банкаўскі ўклад (дэпазіт) могуць быць вернутыя датэрмінова толькі са згоды ўкладаатрымальніка.
Як выбраць уклад
Каб вызначыцца з выбарам укладу, неабходна ўлічваць такія важныя параметры як: сума ўкладу, валюта, тэрміны, працэнты, тып. Трэба ўлічваць і магчымасць аўтаматычнай пралангацыі ўкладаў, капіталізацыі працэнтаў, графік выплаты працэнтаў, а таксама магчымасць дадатковых узносаў або частковага зняцця ўкладу і штрафы.
З тыпам укладаў можна азнаёміцца на закладцы "Віды ўкладаў".
Валюта ўкладу, прадугледжвае размяшчэнне сродкаў: у беларускіх рублях або ў валюце (доларах, еўра або расійскіх рублях). Для кожнай валюты банкі ўстанаўліваюць асобныя працэнтныя стаўкі.
З паняццямі капіталізацыя і пралангацыя ўкладаў можна азнаёміцца на закладцы "Як палічыць даход па ўкладзе".
З канкрэтнымі ўмовамі ўкладаў можна азнаёміцца:
Разлічыць даход па дэпазітах (укладах) можна з дапамогай "Калькулятара ўкладаў".
Варта вельмі асцярожна ставіцца да абяцанняў банкаў прадаставіць высокія працэнтныя стаўкі. Асабліва не варта паддавацца такім спакусам падчас крызісу. Захоўванне грашовых сродкаў на дэпазітах дазваляе мінімізаваць страты ад інфляцыі.
Грошы лепш трымаць у Банках, чым хаваць у банках!
Як адкрыць уклад
Што неабходна ведаць і мець на руках для адкрыцця ўкладу (дэпазіту) фізічнай асобы?
1. Неабходна выбраць банк, з якім вы будзеце супрацоўнічаць, ацаніўшы яго надзейнасць.
2. Пасля гэтага трэба высветліць для сябе, з якой мэтай вы афармляеце рахунак.
Калі вас цікавіць тэрміновы ўклад, важна правільна выбраць праграму, якая прадугледжвае максімальны даход і камфортныя ўмовы. З умовамі афармлення і працэнтнымі стаўкамі па дэпазітах можна азнаёміцца на сайце ААТ "ААБ Беларусбанк".
Калі неабходны звычайны бягучы (разліковы) рахунак, пацікаўцеся коштам абслугоўвання і наяўнасцю дадатковых магчымасцей.
3. Наведайце аддзяленне банка. Даведацца адрас найбліжэйшага аддзялення ААТ "ААБ Беларусбанк" можна ў Кантакт-цэнтры па нумары 147 або на сайце банка. Адкрыць рахунак можна таксама ў інфакіёску банка.
Калі вы з’яўляецецся трымальнікам плацежнай карткі ААТ "ААБ Беларусбанк" і падключана паслуга Інтэрнэт-банкінг , або ўстаноўлена мабільнае прыкладанне «M-Belarusbank»,то можна скарыстацца магчымасцю аддаленага адкрыцця Інтэрнэт-дэпазіту.
4. Для адкрыцця ўкладу (дэпазіту) ва ўстанове банка спатрэбіцца дакумент, які сведчыць асобу – пашпарт, пасведчанне бежанца, від на жыхарства, калі іншае не ўстаноўлена заканадаўствам (Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 03.06.2008 № 294).
5. У аддзяленні банка спецыяліст высветліць, які іменна ўклад вы плануеце адкрыць, азнаёміць вас яшчэ раз з дзеючымі ўмовамі. Калі вас ўсё задавальняе, вы павінны перадаць супрацоўніку дакумент, які сведчыць асобу.
Далей Вам будзе трэба:
- падпісаць дагавор, папярэдне ўважліва вывучыўшы яго ўмовы;
- падпісаць прыходны ордар на залічэнне сродкаў (калі грошы ўносяцца наяўнымі) або плацежнае даручэнне (пры пераводзе сродкаў з іншага рахунку);
- унесці сродкі ў кассу згодна з умовамі ўкладу (дэпазіту);
- атрымаць усе неабходныя дакументы, якія пацвярджаюць факт унясення грошай на дэпазіт.
У адпаведнасці з дзеючым заканадаўствам Рэспублікі Беларусь дзяржава гарантуе поўнае захаванне і вяртанне грашовых сродкаў фізічных асоб у беларускіх рублях і замежнай валюце.
Як палічыць даход па ўкладзе
Разлік працэнтаў.
Велічыня працэнтнай стаўкі з’яўляецца важнай ўмовай банкаўскага ўкладу. Працэнтная стаўка па банкаўскім укладзе адлюстроўваецца ў працэнтах гадавога даходу, незалежна ад сумы ўкладу.
Для налічэння працэнтаў па ўкладах прымяняюцца:
1) формула простых працэнтаў,
2) формула складаных працэнтаў.
Просты працэнт – працэнт, які налічваецца на суму ўкладу зыходзячы з тэрміну ўкладу з вызначанай дагаворам банкаўскага ўкладу перыядычнасцю без уліку раней налічаных на ўклад працэнтаў.
Сума грашовых сродкаў, якія належаць да выплаты ўкладчыку пры налічэнні простых працэнтаў па ўкладзе, разлічваецца па формуле:
∑% = Грошы + Грошы x Працэнт x Дні
100 x 365(6)
дзе грошы – сума грашовых сродкаў на рахунку ўкладу, працэнт – гадавая працэнтная стаўка, дні – колькасць дзён, за якія налічваецца працэнт.
Складаны працэнт (капіталізацыя) – працэнт, які налічваецца на суму ўкладу і суму раней налічаных па ўкладзе працэнтаў з улікам тэрміну ўкладу з вызначанай дагаворам банкаўскага ўкладу перыядычнасцю.
Наяўнасць гэтай умовы ў дагаворы азначае, што налічаныя працэнты будуць аўтаматычна (штомесячна, штогадова), без Вашага ўдзелу, дададзены да асноўнай сумы ўкладу і таксама будуць праносіць даход.
Сума грашовых сродкаў, якія належаць да вяртання ўкладчыку па заканчэннні тэрміну ўкладу пры налічэнні складаных працэнтаў, разлічваецца па формуле:
∑% = Грошы x (1 + Працэнт x Дні )n
100 x 365(6)
дзе n – колькасць перыядаў, за якія на працягу тэрміну ўкладу налічваюцца працэнты.
Пралангацыя дагавору тэрміновага банкаўскага ўкладу – гэта падаўжэнне дзеяння дагавору тэрміновага банкаўскага ўкладу пасля завяршэння тэрміну яго дзеяння.
Пралангацыя дагавору тэрміновага банкаўскага ўкладу ажыццяўляецца на той жа тэрмін, з працэнтнай стаўкай па гэтым укладзе, якая дзейнічае на момант пралангацыі ўкладу. Асноўная перавага пралангацыі – эканомія часу, паколькі пралангацыя ажыццяўляецца аўтаматычна і не патрабуе прысутнасці ўкладчыка. У ААТ «ААБ Беларусбанк» замест тэрміна пралангацыя прымяняецца тэрмін аўтаматычнае перазаключэнне дагавору тэрміновага банкаўскага ўкладу.
Залежнасць працэнтных ставак па ўкладах:
- ад стаўкі рэфінансавання.
Стаўка рэфінансавання Нацыянальнага банка Рэспублікі Беларусь (СР) – гэта базісная стаўка, якая з’яўляецца інструментам грашова-крэдытнага рэгулявання, з дапамогай якога НБ РБ уздзейнічае на стаўкі міжбанкаўскага рынку, а таксама стаўкі па дэпазітах юрыдычных і фізічных асоб і крэдытах, прадастаўляемых ім крэдытнымі арганізацыямі, а таксама з’яўляецца адным з метадаў антыінфляцыйнай палітыкі.
- ад велічыні базавага паказчыка
Базавы паказчык - гэта эканамічны паказчык. У залежнасці ад віду валюты дэпазіту ў ААТ «ААБ Беларусбанк» прыняты наступныя базавыя паказчыкі:
Беларускія рублі - стаўка крэдыту авернайт Нацыянальнага банка Рэспублікі Беларусь - гэта працэнтная стаўка, устаноўленая Нацыянальным банкам Рэспублікі Беларусь па звышкароткатэрміновых крэдытах, якія прадастаўляюцца камерцыйным банкам.
Долары ЗША - ключавая стаўка Федэральнай рэзервовай сістэмы ЗША - гэта працэнтная стаўка, па якой банкі ЗША даюць у крэдыт свае залішнія рэзервы на кароткія тэрміны іншым банкам.
Еўра - базавая стаўка Еўрапейскага цэнтральнага банка - гэта стаўка рэфінансавання для камерцыйных банкаў.
Расійскія рублі - стаўка крэдыту авернайт Цэнтральнага банка Расійскай Федэрацыі - гэта працэнтная стаўка, устаноўленая ЦБРФ па звышкароткатэрміновых крэдытах, якія прадастаўляюцца камерцыйным банкам.
Што неабходна ведаць пра гарантыі вяртання ўкладаў
Гарантаванне кампенсавання дзяржавай укладаў насельніцтва.
У адпаведнасці з артыкулам 180 Банкаўскага Кодэкса грашовыя сродкі насельніцтва могуць прымацца банкамі і нябанкаўскімі крэдытна-фінансавымі арганізацыямі, маючымі ліцэнзіі на ажыццяўленне банкаўскай дзейнасці, якая выдаецца банку пры ўмове яго ўстойлівага фінансавага становішча, што з’яўляецца адной з гарантый захавання і вяртання зберажэнняў насельніцтва.
У выпадку, калі банк спыняе выконваць свае абавязацельствы перад укладчыкамі, Нацыянальным банкам Рэспублікі Беларусь можа быць прынята рашэнне аб адкліканні ў банка спецыяльнага дазволу (ліцэнзіі) на ажыццяўленне банкаўскай дзейнасці, якая прадастаўляе права на прыцягненне зберажэнняў насельніцтва.
Агенцтва па гарантаваным кампенсаванні банкаўскіх укладаў.
У мэтах абароны інтарэсаў укладчыкаў у названым выпадку ў адпаведнасці з Законам «Аб гарантаваным пакрыцці банкаўскіх укладаў (дэпазітаў) фізічных асоб» і Дэкрэтам «Аб гарантыях захаванасці грашовых сродкаў фізічных асоб, размешчаных на рахунках і (або) у банкаўскія ўклады (дэпазіты)» у 2008 годзе была створана новая сістэма гарантавання ўкладаў, у аснову якой было пакладзена стварэнне Агенцтва па гарантаваным кампенсаванні банкаўскіх укладаў (дэпазітаў) фізічных асоб.
Асноўнай мэтай дзейнасці Агенцтва служыць кампенсаванне грамадзянам укладаў у нацыянальнай і замежнай валюце ў тых банках, якія знаходзяцца на ўліку ў гэтым агенцтве, у выпадку адклікання ліцэнзіі ў канкрэтнага банка і яго немагчымасці самастойна вярнуць сродкі ўкладчыкам.
Тым самым, правы і законныя інтарэсы ўкладчыкаў з’яўляюцца абароненымі. Агенцтва акумулюе ўзносы банкаў, з якіх і фарміруецца рэзерв для выплат па ўкладах. Для гэтага кожны банк, які мае спецыяльны дазвол на прыём укладаў насельніцтва, павінен стаць на ўлік у Агенцтва. Пры ўступленні ў яго крэдытныя ўстановы выплачваюць уліковы ўзнос. У далейшым банкі кожны квартал абавязаны выплачваць каляндарныя ўзносы.
Новае заканадаўства аб гарантаванні ўкладаў распаўсюджваецца толькі на выпадкі адклікання ліцэнзіі ў банкаў пасля 1 студзеня 2009 года. Таму гэты механізм гарантавання ўкладаў не прымяняецца да банкаў-банкротаў у мінулым.
Парадак кампенсавання.
Да кампенсавання належаць як сродкі фізічных асоб на тэрміновых укладах, так і на любых іншых рахунках у банку. Прычым сродкі грамадзян, размешчаныя ў банку, будуць кампенсавацца ў валюце дагавору, гэта значыць калі банкаўскі ўклад размешчаны ў беларускіх рублях, то пры яго кампенсаванні выплачваецца сума ў беларускіх рублях, калі ў замежнай валюце – у адпаведнай валюце. Па жаданні ўкладчыка кампенсаванне, незалежна ад валюты дэпазіту, можа быць выплачана ў беларускіх рублях.
У адпаведнасці з дзеючым заканадаўствам Рэспублікі Беларусь дзяржава гарантуе поўнае захаванне грашовых сродкаў фізічных асоб у беларускіх рублях і замежнай валюце, размешчаных на рахунках і (або) ва ўклады (дэпазіты) у банках Рэспублікі Беларусь, і кампенсаванне 100 працэнтаў сумы гэтых сродкаў у валюце рахунку або ўкладу (дэпазіту) у выпадку прыняцця Нацыянальным банкам рашэння аб адкліканні ў банка ліцэнзіі.
Выплата кампенсавання ўкладчыку праводзіцца Агенцтвам на працягу аднаго месяца пасля падачы заявы, у некаторых выпадках тэрмін выплаты можа быць падоўжаны да трох месяцаў.
Такім чынам, у Рэспубліцы Беларусь створана прававая база, якая гарантуе поўнае вяртанне зберажэнняў насельніцтва, незалежна ад валюты зберажэнняў, колькасці, памеру ўкладаў, а таксама грамадзянства ўкладчыка.
Падаткаабкладанне працэнтнага даходу па банкаўскіх укладах
Ашчадны сертыфікат
Найбольш блізкімі банкаўскаму дэпазіту па сваім эканамічным змесце з’яўляюцца ашчадныя сертыфікаты – каштоўныя паперы, якія выпускаюцца банкамі для фізічных асоб і сведчаць суму ўкладу (дэпазіту) і правы ўкладчыка на атрыманне па заканчэнні тэрміну ўкладу сумы ўкладу і працэнтаў па ёй.
Ашчадныя сертыфікаты з’яўляюцца дакументарнай каштоўнай паперай, значыць выпускаюцца на спецыяльных бланках з вызначанымі ступенямі абароны каб пазбегнуць іх падробкі. Як правіла, пры выдачы ашчаднага сертыфіката банкам у бланк сертыфіката ўпісваюцца даныя пакупніка сертыфіката (укладчыка) – гэта азначае, што сертыфікат з’яўляецца імянной каштоўнай паперай, гэта значыць прыналежнай пэўнай асобе, адзначанай на сертыфікаце. Ашчадныя сертыфікаты могуць выдавацца таксама і на прад’яўніка (без пазначэння ўладальніка).
Ашчадныя сертыфікаты выпускаюцца толькі ў беларускіх рублях.
Аблігацыі
Аблігацыя – каштоўная папера, якая пацвярджае абавязацельства яе эмітэнта ва ўстаноўлены тэрмін кампенсаваць уладальніку аблігацыі яе намінальную вартасць з выплатай пэўнага працэнта.
Гэта значыць асоба, якая купіла аблігацыю, можа разлічваць праз пэўны тэрмін вярнуць свае грошы з працэнтамі, памер якіх таксама загадзя вызначаны.
Эмітэнтамі аблігацый для фізічных асоб могуць быць:
- дзяржава (у асобе Міністэрства фінансаў Рэспублікі Беларусь);
- банкі (у тым ліку ААТ «ААБ Беларусбанк»);
- юрыдычныя асобы (карпаратыўныя эмітэнты).
Аблігацыі могуць выпускацца ў дзвюх формах:
- на спецыяльна абароненым ад падробкі друкарскім бланку (дакументарная аблігацыя). Такая аблігацыя звычайна з'яўляецца каштоўнай паперай на прад'яўніка (на бланку аблігацыі не пазначаецца яе ўладальнік, а для атрымання грашовых сродкаў па ёй дастаткова яе прад'яўлення ў банк). У цяперашні час дакументарныя аблігацыі эмітуюцца толькі банкамі;
- у форме запісаў на рахунках па аналогіі з безнаяўнымі грашыма (бездакументарная аблігацыя). Бездакументарныя аблігацыі ўлічваюцца ў спецыялізаванай установе - дэпазітарыі на рахунку «дэпо», адкрытым уладальніку аблігацый, і адпаведна, могуць быць толькі імяннымі. У бездакументарнай форме эмітуюцца дзяржаўныя аблігацыі, аблігацыі банкаў, карпаратыўныя аблігацыі.
Дакументарныя аблігацыі ААТ «ААБ Беларусбанк»:
Размяшчаюцца ў аддзяленнях банка, якія ажыццяўляюць аперацыі з аблігацыямі. Набыццё дакументарных аблігацый магчыма наяўнымі грашовымі сродкамі або безнаяўным пералічэннем. Дакументарныя аблігацыі банка для фізічных асоб з'яўляюцца дакументамі на прад'яўніка. Такім чынам, аперацыі з гэтымі каштоўнымі паперамі ажыццяўляюцца без прад'яўлення дакумента, які сведчыць асобу.
Разам з тым, у адпаведнасці з патрабаваннямі заканадаўства ў сферы прадухілення легалізацыі даходаў, атрыманых злачынным шляхам, фінансавання тэрарыстычнай дзейнасці і фінансавання распаўсюджвання зброі масавага паражэння пры здзяйсненні аднаразовай аперацыі з аблігацыямі на прад'яўніка за наяўны разлік на суму, якая роўная або перавышае 1000 базавых велічынь у рублёвым эквіваленце, банкам ажыццяўляецца ідэнтыфікацыя кліента шляхам выпатрабавання дакумента, які сведчыць асобу.
Выплата працэнтаў і пагашэнне (датэрміновае пагашэнне) дакументарных аблігацый банка таксама ажыццяўляецца ў аддзяленнях банка пасля фізічнага прад'яўлення аблігацыі яе ўладальнікам.
Інтэрнэт-аблігацыі ААТ «ААБ Беларусбанк» і карпаратыўных эмітэнтаў:
ААТ «ААБ Беларусбанк» з 2016 года прадастаўляе сваім кліентам унікальную паслугу - набыццё аблігацый банка без наведвання аддзяленняў у сістэме «Інтэрнэт-банкінг», а са снежня 2018 года - таксама і аблігацый карпаратыўных эмітэнтаў, з якімі банкам заключаны адпаведны дагавор.
Інтэрнэт-аблігацыі - гэта аблігацыі для фізічных асоб, эмітаваныя ў бездакументарнай форме і рэалізуемыя ў сістэме «Інтэрнэт-банкінг» ААТ «ААБ Беларусбанк».
Для набыцця Інтэрнэт-аблігацый, а таксама для атрымання працэнтаў па іх і сумы іх пагашэння кліенту не трэба асабіста наведваць банк, а патрабуецца толькі мець плацежную карту ААТ «ААБ Беларусбанк» і быць карыстальнікам сістэмы «Інтэрнэт-банкінг» ААТ «ААБ Беларусбанк». Купляць Інтэрнэт-аблігацыі можна ў рэжыме 24/7.
Для ўліку набытых кліентам Інтэрнэт-аблігацый банкам адкрываецца спецыялізаваны рахунак «дэпо», доступ да прагляду якога кліент мае ў сістэме «Інтэрнэт-банкінг» у рэжыме анлайн.
Больш падрабязная інфармацыя – тут.
Дзяржаўныя і карпаратыўныя аблігацыі:
Дзяржаўныя і карпаратыўныя аблігацыі размяшчаюцца, як правіла, у гандлёвай сістэме ААТ «Беларуская валютна-фондавая біржа». Для набыцця названых аблігацый кліенту неабходна заключыць дагавор камісіі з брокерам (у тым ліку ААТ «ААБ Беларусбанк»).
На падставе дагавору камісіі і даручэння кліента брокер заключае ў яго інтарэсах здзелку куплі аблігацый на біржы.
Для заключэння дагавору камісіі можна звярнуцца ў любы з пунктаў абслугоўвання фізічных асоб.
Спосабы інвесціравання грошай
Усе фінансавыя сістэмы засноўваюцца на інвестыцыях. Інвестыцыі – гэта ўкладанні грашовых сродкаў, якія ажыццяўляюць камерцыйныя і некамерцыйныя арганізацыі, а таксама фізічныя асобы. Пры інвесціраванні камерцыйным прадпрыемствам, банкам або дзяржаве прадастаўляецца капітал, неабходны для іх дзейнасці. Інвестары атрымліваюць даход ад укладзеных імі сродкаў у выглядзе працэнтаў або дывідэндаў.
Адзін з аб’ектаў інвесціравання часова свабодных грашовых сродкаў – каштоўныя паперы. Інвестыцыі ў каштоўныя паперы даюць магчымасць абараніць свае зберажэнні ад інфляцыі і з’яўляюцца крыніцай дадатковага даходу. Гэта адна з самых папулярных і даходных форм укладання свабодных сродкаў ва ўсім свеце.
Для інвестараў асноўнае значэнне мае класіфікацыя каштоўных папер у залежнасці ад іх інвестыцыйных магчымасцей. Інвесціраванне ў каштоўныя паперы заўсёды ўключае пэўныя рызыкі (напрыклад, магчымасць не дасягнуць чакаемай даходнасці або пазбавіцца інвестыцыі ў цэлым). Пры гэтым чым вышэй даходнасць, тым вышэй рызыка.
Фінансавыя інструменты можна размясціць у пэўнай паслядоўнасці. Чым вышэй размешчаны інструмент у наступным спісе, тым менш яго даходнасць і ніжэй рызыка:
- дзяржаўныя аблігацыі;
- банкаўскія ўклады, дэпазіты, ашчадныя сертыфікаты, аблігацыі банкаў;
- карпаратыўныя аблігацыі;
- акцыі прадпрыемстваў;
- вытворныя каштоўныя паперы.
Аблігацыі – гэта даўгавыя каштоўныя паперы. Трымальнік аблігацыі мае права на атрыманне наміналу каштоўнай паперы з загадзя вызначаным працэнтам у заяўлены тэрмін. Аблігацыі бываюць карпаратыўныя і дзяржаўныя.
Дзяржаўныя аблігацыі выкарыстоўваюцца ўрадам для прыцягнення сродкаў на фінансаванне дзяржаўных выдаткаў. Гэтыя каштоўныя паперы характарызуюцца высокай надзейнасцю, але даходнасць іх адносна нізкая. Карпаратыўныя аблігацыі маюць высокую ступень рызыкі, затое і больш высокую даходнасць.
Даходам па аблігацыі звычайна з’яўляецца працэнт. Памер працэнтнага даходу і парадак яго выплаты фіксуецца пры выпуску аблігацый, у праспекце эмісіі. Ёсць таксама дысконтныя аблігацыі, якія прадаюцца па цане ніжэй за намінал, г.зн. даходам выступае дысконт – розніца паміж цаной куплі аблігацыі і яе намінальным коштам, па якім аблігацыя пагашаецца.
Аблігацыі з’яўляюцца асабліва прывабным інструментам для інвестараў, якія імкнуцца да атрымання рэгулярнага надзейнага даходу і адносна невялікага прыросту капіталу на працягу дастаткова працяглых перыядаў часу.
Ашчадны сертыфікат – гэта каштоўная папера, якая з’яўляецца пацвярджэннем валодання пэўнай колькасцю сродкаў у банку. У асноўным, даходнасць банкаўскага сертыфіката параўнальная з даходнасцю банкаўскага ўкладу.
Акцыя – каштоўная папера, якая сведчыць аб унясенні ўзносу ў капітал акцыянернага таварыства і дае права на атрыманне дывідэнднага даходу і на ўдзел у кіраванні кампаніяй. У акцый няма тэрміну пагашэння, г. зн. тэрміну і абавязацельства па вяртанні кампаніяй укладзеных грашовых сродкаў.
Акцыі, у сваю чаргу, бываюць звычайнымі і прывілеяванымі. Акцыянер, які валодае звычайнымі акцыямі, можа галасаваць на агульным сходзе акцыянераў, што дазваляе яму ўдзельнічаць у выбарах членаў праўлення і выбары далейшага шляху развіцця кампаніі (канешне, у залежнасці ад велічыні прыналежнага яму пакета акцый). Пры гэтым дывідэнды па звычайных акцыях могуць быць і не выплачаны, паколькі размеркаванне дывідэндаў па іх ажыццяўляецца пасля пералічэння дывідэндаў па прывілеяваных акцыях.
Прывілеяваныя акцыі не даюць права кіравання таварыствам, затое менавіта па іх у першую чаргу ажыццяўляецца выплата дывідэндаў, памер якіх таксама гарантаваны.
Такім чынам, даход акцыянера можа быць атрыманы ў дзвюх формах:
- у форме дывідэндаў;
- у форме прыросту курса акцыі на рынку (і тады інвестар можа прадаць акцыю па больш высокай цане, чым купіў).
Акцыі выпускаюцца толькі ў бездакументарнай форме ў выглядзе запісаў на рахунках. Улік акцый ажыццяўляецца спецыялізаванай арганізацыяй (дэпазітарыем) на спецыяльна прызначаным для гэтага рахунку «дэпо». Пацвярджэннем права ўласнасці на акцыі з’яўляецца выпіска з рахунку «дэпо», выдаваемая ўладальніку дэпазітарыем.
У адпаведнасці з заканадаўствам, здзелкі з акцыямі ажыццяўляюцца толькі на біржы з выкарыстаннем паслуг спецыялізаванай арганізацыі – біржавога брокера.
Вытворныя каштоўныя паперы – гэта дакументарныя або бездакументарные кантракты, якія ўзнікаюць у выніку змянення цаны базіснага актыву, на аснове якога пабудаваны кантракт. Калі акцыі і аблігацыі таргуюцца на фондавым рынку, то вытворныя каштоўныя паперы таргуюцца на тэрміновым рынку.
Віды вытворных каштоўных папер:
- Апцыён – гэта кантракт, які дае права, але не абавязак купіць або прадаць які-небудзь актыў (акцыю, тавар і г. д.) па фіксаванай цане ў будучым (на працягу жыцця апцыёну або ў вызначаны момант часу). У залежнасці ад таго, якое дзеянне маецца на ўвазе, апцыён можа быць на куплю і на продаж. З пункту гледжання класічнага інвестара купля апцыёну – гэта ўкладанне сродкаў з абмежаванай, загадзя вядомай рызыкай. Інвестар аплачвае цану апцыёну і пры гэтым перадае ўсе рызыкі на прадаўца апцыёну. Асоба, якая прадае гэты кантракт, бярэ на сябе абавязацельства перадаць пакупніку апцыёну (або прыняць ад пакупніка апцыёну) базавы актыў па ўмоўнай цане (нават калі яму будзе гэта не выгадна). За гэта права выбару (выканаць або не выконваць апцыённы кантракт) пакупнік выплачвае прадаўцу ганарар, называемы апцыённай прэміяй. Прэмія ёсць кошт або цана апцыённага кантракту.
- Ф’ючарсны кантракт – гэта абавязацельства купіць базавы актыў вызначанага аб’ёму ў вызначаную дату па загадзя агаворанай цане. У адрозненні ад апцыёну, у пакупніка і прадаўца няма права адмовіцца ад выканання кантракту. Сутнасць любога ф’ючарснага кантракту заключаецца ў адтэрміноўцы плацяжу, г. зн. сёння ўдзельнікі здзелкі дасягаюць дамоўленасці аб той цане, па якой у будучым прадавец прадасць, а пакупнік купіць актыў, які знаходзіцца ў аснове ф’ючарса. Ф’ючарс – гэта аналаг спрэчкі паміж двума ўдзельнікамі здзелкі адносна рыначнай цаны базавага актыву ў будучым, у выніку чаго адзін бок здзелкі аказваецца ў выйгрышы, а другі – у пройгрышы.
- Своп – пагадненне паміж двума бакамі аб правядзенні абмену базавымі актывамі або плацяжамі па гэтых актывах у будучым па загадзя агавораных умовах. Выйграе той бок, які лепш спрагназаваў дынаміку ставак. Свопы даюць магчымасць інвестарам знізіць валютныя і працэнтныя рызыкі, выдаткі па кіраванні партфелем з каштоўных папер.
У цэлым, крытэрыямі, якія прадвызначаюць інвестыцыйную прывабнасць каштоўных папер, з’яўляюцца:
- бяспека ўкладанняў – абароненасць ад рэзкіх ваганняў на рынку каштоўных папер і стабільнасць атрымання даходу;
- даходнасць укладанняў – залежыць ад росту курсавога кошту і магчымасці атрымання дадатковых даходаў (у выглядзе дывідэндаў і працэнтных выплат);
- ліквіднасць каштоўных папер – магчымасць хуткай рэалізацыі каштоўных папер і ператварэння іх у грошы без істотных страт для інвестара.
Перад інвесціраваннем у каштоўныя паперы інвестар павінен вызначыць свой профіль рызыкі (які ўзровень рызыкі ён гатовы прыняць) і мэты інвестыцыі (у тым ліку яе плануемы тэрмін).
Інвестар можа мець адначасова некалькі відаў каштоўных папер. Усе разам яны называюцца інвестыцыйным партфелем. Звычайна, каб сфарміраваць яго граматна, інвестары карыстаюцца паслугамі брокера. Гэта спецыяліст, які па даручэнні кліента купляе і прадае каштоўныя паперы, кансультуе наконт аперацый з імі.
Акрамя таго, можна не ажыццяўляць інвесціраванне асабіста, а перадаць грошы ў давернае кіраванне, пры якім вашымі сродкамі будуць кіраваць іншыя людзі, якія з’яўляюцца спецыялістамі на фондавым рынку.
